GNO- Đế chế không thể “lật đổ” trong ngành trang sức Việt bắt đầu bộc lộ những yếu điểm cố hữu “gia đình trị”?
Sự trỗi dậy của “phía bên kia chiến tuyến”
Xuyên suốt quá trình PNJ xây dựng một thế lực “không thể lật đổ” khu vực phía Nam và không ngừng đẩy mạnh các hoạt động nhằm “thít chặt sợi dây thòng lọng” đối với các doanh nghiệp trong ngành vàng, trang sức. Đặc biệt là đối với các đối thủ ở khu vực phía Bắc, Doji cũng có những “đáp trả” thích đáng.
Nhằm gia tăng độ phủ thị trường, gia tăng tệp khách hàng và nguồn lực trực tiếp trong thời gian nhanh nhất, đơn vị này đã thực thi chiến lược “đi tắt, đón đầu” thay vì từng bước mở rộng phạm vi ảnh hưởng như PNJ trước đây.
Và bước đi lớn, tạo nên sự chấn động đầu tiên trong trong ngành đã diễn ra vào cuối tháng 4/2020. Doji bất ngờ thâu tóm Thế Giới Kim Cương, một đối thủ được xem là đáng gờm đối với đơn vị này, và có phần “đáng sợ” đối với cả PNJ. Với thương vụ này, Doji đã gia tăng gấp đôi điểm bán lúc bấy giờ lên con số 200, trực tiếp “phả hơi nóng” vào gáy PNJ.
Có lẽ, để chuẩn bị cho “vụ nổ” này, Doji đã có sự chuẩn bị tiềm lực hết sức kỹ lưỡng. Bởi trước đó, năm 2006 – 2007, đơn vị này đã thâu tóm Công ty SJC Hà Nội và SJC Đà Nẵng, tạo đà tiến công ồ ạt vào thị trường vàng miếng. Đây được xem là bước đi thông minh, và thậm chí là “đi trước thời cuộc”.
Bởi lẽ, trước khi có những quy định siết chặt thị trường vàng, Doji đã chuẩn bị được một lượng vàng lớn để cung ứng cho các hoạt động chế tác trang sức giai đoạn sau này. Đặc biệt là giá vàng thời điểm này rẻ hơn rất nhiều so với giai đoạn từ sau 2012.
Tiềm lực của Doji tiếp tục được củng cố sau khi vào năm 2011, ông Đỗ Minh Phú và em trai bán 95% cổ phần Diana, thu về gần 4.000 tỷ đồng, đầu tư vào TPBank năm 2012 và ông Phú chính thức ngồi vào chiếc ghế Chủ tịch HĐQT ngân hàng này.
Theo con số công bố gần nhất, trong quý I/2023, dưới sự lãnh đạo của ông Phú, ngân hàng này thu về 1.413 tỷ đồng lãi, tăng 8,76% so với cùng kỳ. Trong năm 2022, TPBank đã thu được 6.261 tỷ đồng lãi ròng, tăng đến 30% so với năm 2021. Quy mô tài sản TPBank hiện đã lên đến 343.522 tỷ đồng.
Từ 2018 – 2019, Doji khởi công xây dựng và đưa vào vận hành nhà máy trang sức tại Đông Anh, Hà Nội với tổng vốn đầu tư lên đến 300 tỷ đồng, diện tích nhà xưởng lên đến 4.500 m2, hướng đến mục tiêu các sản phẩm có giá trị công nghệ cao. Từ đây, chuỗi cung ứng tại Doji chính thức hoàn thiện.
Kết quả của quá trình này, Doji đã vượt xa nhóm SJC, Bảo Tín Minh Châu, thu hẹp khoảng cách với PNJ khi đạt mức lợi nhuận nghìn tỷ. Lợi nhuận sau thuế đạt 1.017 tỷ đồng, tăng 335% so với 2021. Tỷ suất lợi nhuận/vốn chủ sở hữu đạt 17,39% so với 5,02% của cùng kỳ. Vốn chủ sở hữu cũng tăng 19%, lên hơn 6.361 tỷ đồng.
Trong tháng cuối cùng của năm 2022, đơn vị này đã lần lượt chi ra tổng cộng 2.100 tỷ đồng thanh toán trước hạn các lô trái phiếu DVPCH2126001, DVPCH2126002, DVPCH2126003, DVPCH2126004 đều có kỳ hạn 60 tháng và đáo hạn trong năm 2026. Trước đó, tháng 4 cùng năm, Doji đã chi 110 tỷ đồng để thanh toán tiền gốc lô trái phiếu DOJJ.L.20.23.001.
Đây là lô trái kỳ hạn 3 năm, được phát hành ngày 31/7/2020, có tổng giá trị phát hành 750 tỷ đồng. Với tình hình khả quan này, dư nợ trái phiếu/vốn chủ sở hữu của Doji giảm từ 0,72% xuống chỉ còn 0,1%.
Như vậy, đến thời điểm hiện tại, tất cả các nguồn lực Doji đang nắm trong tay đều vượt trội so với PNJ, thậm chí vượt nhiều lần. Điểm khác biệt duy nhất chỉ là con số tăng trưởng.
Nhưng với tốc độ tăng trưởng của Doji hiện tại, điều đó chỉ còn là vấn đề thời gian. Đặc biệt là khi PNJ đã bắt đầu bộc lộ những điểm yếu và dấu hiệu cho thấy đỉnh tăng trưởng.
“Tử huyệt” của một đế chế?
Trang sức có giá trị gia tăng cao, do đó biên lợi nhuận cũng cao hơn rất nhiều so với kinh doanh vàng miếng. Lợi nhuận tăng tốc hàng chục năm qua của PNJ chính là minh chứng rõ ràng nhất.
Đặc biệt, chiến lược chuyển hướng trang sức thay vì tập trung vàng miếng đã đưa hàng loạt đối thủ như SJC, Doji, Bảo Tín Minh Châu, …ngả rạp dưới “gót giày chinh phạt” của PNJ trong nhiều năm qua.
Tuy nhiên, như đã đề cập ở bài viết “PNJ: Những nghịch lý và những vị vua”, nguồn cung ứng vàng nguyên liệu đóng vai trò sống còn đối với các đơn vị chuyên doanh trang sức như PNJ. Và đơn vị nay đã luôn chú trọng gia tăng tồn kho dự trữ.
Trong khi đó, liên quan đến nguồn cung ứng vàng nguyên liệu trong nước, với thực tế hơn 10 năm qua, Ngân hàng Nhà nước chưa cấp phép cho bất kỳ một đơn vị nào nhập khẩu vàng nguyên liệu, dẫn đến thực trạng ngày càng khan hiếm. Bối cảnh này đã liên tục đẩy giá vàng lên mức cao, chênh lệch rất lớn với giá vàng thế giới.
Do đó, việc duy trì lượng tồn kho lớn và sẵn sàng cung ứng bất kỳ lúc nào như PNJ là một điều quá đỗi phi thường. Nó đòi hỏi một bàn tay “thượng thừa” của Chủ tịch HĐQT Cao Thị Ngọc Dung.
Mặt khác, thống kê của WGC cũng cho thấy, tại khu vực tiêu thụ vàng trang sức mang tính truyền thống là Đông Nam Á, Việt Nam đang dẫn đầu tốc độ tăng trưởng với tỷ lệ 51%, và con số đã tiêu thụ trong năm 2022 là 18 tấn, cao nhất trong 4 năm qua.
Những nguyên nhân trên đã góp phần quan trọng thúc đẩy một lượng vàng nguyên liệu lớn nhập lậu vào Việt Nam. Nhiều khả năng nguồn vàng này đã được hợp thức hóa để lách qua những quy định quản lý vô cùng chặt chẽ bởi Nghị định 24/NĐ – CP, trôi nổi trên thị trường và được thu mua bởi các đơn vị sản xuất, kinh doanh trang sức vốn đang rất khát nguyên liệu. Vụ việc 3 tấn vàng nhập lậu liên quan đến Công ty CP Vàng Phú Cường, Công ty CP Đầu tư Vàng Phú Quý trong vài ngày trước đây là một điển hình.
Và vụ buôn lâu vàng với khối lượng lên tới 3 tấn (khoảng 5.000 tỷ đồng) được xem là nghiêm trọng không chỉ bởi thất thu thuế mà còn ảnh hưởng tới trật tự quản lý kinh tế, chế độ quản lý ngoại thương và quản lý thuế của Nhà nước. Trong nhiều năm qua, tình hình buôn lậu vàng diễn ra khá nhiều do chênh lệch vàng trong nước và quốc tế. Số vàng lậu trên đã “bùa phép” đi đâu, về tay những đại gia, doanh nghiệp nào thì khó ai chứng minh được.
Như vậy, nhân tố đảm bảo nguồn cung ứng tại PNJ chính là một trong những nhân tố then chốt cho sự tồn tại, phát triển của đơn vị này. Nói chính xác hơn là nhân lực vận hành đơn vị “hạt nhân” Công ty TNHH MTV Chế tác và Kinh doanh trang sức PNJ (PNJP) phải luôn được lựa chọn kỹ càng trên nền tảng năng lực, kinh nghiệm dạn dày và khả năng ứng phó cao.
Điều này cũng có nghĩa đây không phải là vị trí an toàn dành cho những “tân binh” dùng để đánh bóng hình ảnh và tiến thân chóng vánh, với điểm tựa từ sự ảnh hưởng của các mối quan hệ thay vì năng lực cá nhân.
Có lẽ, chính vì những lý do “gai góc” đến vậy, mà thay vì PNJP, Công ty TNHH MTV Giám định PNJ (PNJL) lại trở thành lựa chọn tối ưu để làm bước đệm cho sự xuất hiện của Tân Phó Chủ tịch HĐQT PNJ Trần Phương Ngọc Thảo.
Được biết, PNJL hoạt động trong lĩnh vực kiểm định, tức một đơn vị nghiêng về vai trò truyền thông thương hiệu hơn là mang lại giá trị cốt lõi, hoạt động mang tính quyết định đến sự tồn vong PNJ như PNJP. Có lẽ đây là một quyết định sau khi đã được cân, đo, đong, đếm kỹ lưỡng, để tránh rủi ro tạo ra một điểm yếu chí tử trước tình hình đối thủ trực tiếp là Doji có thể vượt mặt bất kỳ lúc nào và cũng tránh cho những gì CEO Lê Trí Thông đã nỗ lực gầy dựng trong suốt mấy năm qua phải “đổ sông đổ bể” một sớm, một chiều.
Tuy nhiên, PNJ có tránh được một cuộc “đổ dốc” hay không thì còn phải đợi thời gian trả lời. Bởi lẽ, sự xuất hiện của bà Thảo cũng đồng thời những dấu hiệu đỉnh tăng trưởng PNJ đã được thiết lập. Bằng chứng là sự chững lại của các chỉ số trong quý I/2023 vừa qua.
Bài tiếp: PNJ và bên kia đỉnh con dốc
theo Mạc Lâm (link gốc ttv)
